چکیده:
سازه های فضاکاربازشو و جمع شونده اصطلاحا به سازه هایی اتلاق می شوند که به سرعت و سهولت قابل نصب بوده وجهت استفاده مجدد بدفعات در زمان و مکان های دیگر قابل جمع آوری می باشند.نیاز به چنین سازه هایی در جوامع بشری از دیرباز وجود داشته است.سازه های سبک کوچک و متراکم شونده ای مانند سیاه چادر عشایر کوچ رو،خیمه سرخپوستان و چادر ترکمن ه در گذشته پاسخگوی چنین نیازهای بوده اند.اکثر این سازه ها با وصل کردن میله های راست ساده در روی زمین بیکدیگر،نصب شده و با پارچه یا پوشش های دیگری پوشانده می شدند. بازکردن و نصب این سازه ها هر چند وقت زیادی نمی گرفت،به هر حال وقتگیر بود و مخصوصا در شرایط نامساعدی جوی و در سطح وسیع مشکل آفرین بود.
امروزه بارشد روزافزون نیازهای بشر و رشد تکنولوژی و علم،پاسخ های جدیدتری برای نیازهای فوق ارائه شده اند که سازه های فضاکار باز شو و جمع شونده از جمله آن ها می باشند . اجزاء این سازه ها طوری بیکدیگر متصل شده اند که در حالات بازشده و جمع شده،اتصال بین اجزاء سازه حفظ شده و با صرف اندکی وقت و کار،سازه بازو بسته می شود.در اینجا سعی خواهد شد که مزایا،کاربردها و انواع مکانسیم های مورد استفاده در سازه های فضاکار بازشو و جمع شونده بطور مختصر و قابل ارائه در حجم یک مقاله بیان گردد.
مقدمه:
همانطور که گفته شد نیاز به سازه های سریع ااحصول و قابل حمل ونقل از زمان های گذشته وجود داشته است،اما در دوره معاصر با پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی ،کاربردهای جدیدتری نیز برای سازه های بازشو و جمع شونده پیدا شده اند و این نیازها به نوبه خود سبب تکامل و پیشرفت های زیادی در اینگونه سازه ها شده است.مثلا نیاز به پل ها و همچنین سرپناه های فوری پس از زلزله ،سیل،جنگ و ....،نیاز به سازه های پیش ساخته،سبک،کم حجم و قابل باز شدن در اجزاء ماهواره ها و ایستگاه های فضایی،نیاز به فروشگاه ها و نمایشگاه های سیار و مواردی دیگر از این دست را می توان بعنوان نمونه نام برد.
مزایای سازه های فضاکار بازشو و جمع شونده:
می توان براساس نحوه ساخت و استفاده،مزایای زیر را برای این نوع سازه ها ذکر کرد:
الف- پیش ساخته بودن،چون تمام مراحل ساخت سازه در کارخانه انجام می شود،لذا دقت بیشتری در ساخت قطعات و اجزای سازه صرف شده و سبب افزایش کیفیت و مقاومت سازه نهایی می شود.همچنین در زمان نصب دیگر نیازی به کار زیاد بر روی سازه نمی باشد.
ب- سبک و کم حجم بودن سازه در حالت جمع شده،چون سازه های بازشو از نوع سازه های فضاکار می باشند،لذا در مقایسه با سازه های دیگر وزن کمتری دارند و همچنین در حالت جمع شده بصورت یک بسته متراکم و کم حجم در می آیند که سبب سهولت نگهداری آن می شود.
ج- سهولت حمل و نقل: همانطور که در بند فوق ذکر شد این نوع سازه ها در حالت جمع شده دارای وزن و حجم نسبتا کمی هستند،بنابراین نقل و انتقال آن ها بسادگی انجام می پذیرد که سبب صرفه جویی در وقت ،نیرو و هزینه می شود.
د- سریع النصب بودن: چون کل سازه در کارخانه ساخته می شود،در محل نصب،فقط باید سازه را باز کرد که این کار با توجه به سبکی نسبی و نوع سازه بسیار آسان بوده و وقت خیلی کمی صرف بازردن و نصب سازه می شود.
ه- نیاز به نیرو،تخصص و تجهیزات کم برای نصب و برچیدن سازه.
و- قابلیت جمع آوری و انتقال و نصب مجدد:این نوع سازه ها را می توان به دفعات مکرر با صرفه وقت ،نیرو و هزینه کمی در محل های مختلف نصب کرده و جمع آوری نمود.
ز- تنوع در شکل و طرح: مانند سایر انواع سازه های فضاکار،این نوع از سازه ها نیز می توانند در طرح ها و شکل های مختلفی مانند:شبکه های تخت دو یا چند لایه،چلیک ها،گنبدها،سازه های چتری،دکل ها ،دیوارها و غیره ساخته شوند.
ح- قابلیت استفاده در ابعاد و دهانه های مختلف: بسیاری ازانواع سازه های بازشو و جمع شونده را می توان بر حسب نیاز در ابعاد و دهانه های مختلف مورد استفاده قرار داد.این مساله در مواردی مانند پل های اضطراری یا نظامی می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.
ط- چند منظوره بودن: بسیاری از این سازه ها را می توان در موارد مختلفی مورد استفاده قرار داد،مثلا شبکه های دو لایه را می توان بعنوان سقف فروشگاه ها و نمایشگاه ها یا سایبان و یا دیوار کاذب و.... بکاربرد.
و در
ادامه...
